Witold Starnawski - Źródła i pedagogiczne konsekwencje redukcjonizmu antropologicznego
Tendencje redukcjonistyczne oznaczają usunięcie ważnych elementów w koncepcji człowieka. Teoretyczne (filozoficzne) błędy prowadzą do poważnych konsekwencji w pedagogii i mają destrukcyjny wpływ na praktykę wychowania. Autor pokazuje jako przykłady tez redukcjonistycznych: 1) postkartezjańską absolutyzację intelektu, 2) fenomenalizm w pojęciu doświadczenia, 3) instrumentalizm w definicji prawdy, 4) gry językowe i opowieści jako substytuty rzeczywistości. Podejście antyredukcjonistyczne opiera się na uznaniu rzeczywistości za ostateczne kryterium poznania i wyszukiwaniu prawdy gdziekolwiek się ona znajduje. Kształtowanie zdolności transcendencji, zgoda na nieinstrumentalny charakter osoby, właściwe rozumienie powinności i duchowości stanowią właściwą odpowiedź na tendencje redukcjonistyczne.
The Sources and Educational Consequences of Anthropological Reductionism
Reductionist tendencies mean the exclusion of important elements from the conception of man. Theoretical (philosophical) mistakes lead to serious consequences in pedagogy and have destructive influence on educational practices. The author indicates various examples of reductionist thesis, such as: 1) post-Carthesian absolutization of intellect, 2) phenomenalism in the idea of experience, 3) instrumentalism in the definition of truth, 4) linguistic games and stories as the substitution of reality. Anti-reductional attitude is based on acceptance of the fact that reality is the ultimate criterion of knowledge and search for the truth wherever it is. The cultivation of ability of transcendence, an agreement for un-instrumental character of a person (and education), proper understanding of a duty and spirituality are adequate responses to reductionist tendencies.