1/45 (2020)

Storytelling is an artistic practice which is often understood as generating a sense of togetherness, or, to use Victor Turner’s (1969) more specific term, ‘communitas’. Yet in my experience as a storyteller with young people in many contexts, including mental health settings, aloneness is an equally important feature of storytelling gatherings. Many stories feature lonely characters, and telling such stories calls on the teller’s own experiences of being alone. Many listeners appreciate being left alone for the duration of the story, and respond to it privately. Observing this has often brought to my mind the image of the story as a rocky shore, on which the listeners are wandering separately while aware of each other’s presence. In this essay I interweave the story of ‘The Stolen Child’, a fairy tale featuring an isolated young woman, with observations from two youth mental health settings in which I led storytelling workshops. In so doing, I seek to illustrate the interdependence of aloneness and togetherness in oral story-sharing, as encapsulated in Jean-Luc Nancy’s observation (1991, p. 35) that ‘singular beings lean together’. There is thus no simple opposition between aloneness and communitas; I offer tentative experiential evidence that moments of surprising connection can be enabled by giving listeners  permission to first be separate.

Postaci na wichrowym brzegu. Współzależność samotności i wspólnotowości w ustnym opowiadaniu historii

Opowiadanie historii jest artystyczną praktyką, rozumianą często jako tworzenie poczucia bycia razem, lub, używając bardziej dokładnego terminu autorstwa Victora Turnera (1969), ‘communitas’ – wspólnoty. Jednak moje doświadczenie jako gawędziarza (storyteller) w pracy z młodymi ludźmi w wielu kontekstach, w tym klinik zdrowia psychicznego, ukazuje samotność jako równie istotną cechę spotkań mających na celu opowiadanie historii. Wiele opowieści przedstawia osamotnione postacie i opowiadanie o nich przywołuje własne doświadczenie osamotnienia snującego narrację. Wielu słuchaczy ceni możliwość pozostawienia ich samych na czas trwania historii i zareagowania na nią prywatnie. Obserwowanie tego nasuwało mi często alegorię opowieści jako skalistego brzegu, na którym każdy ze słuchaczy wędruje osobno, pozostając świadomym obecności innych. W niniejszym eseju „przeplatam” historię pt. „Skradzione Dziecko”, baśń o wyizolowanej młodej kobiecie, ze spostrzeżeniami z dwóch klinik zdrowia psychicznego dla młodzieży, w których prowadziłam warsztaty z opowiadania historii (storytelling). W ten sposób staram się zilustrować współzależność samotności i wspólnotowości w ustnym przekazywaniu historii, na którą zwrócił uwagę Jean-Luc Nancy (1991, s. 35), pisząc, iż „pojedyncze byty wspierają się razem”. Tak więc nie sposób mówić o prostym przeciwstawieniu sobie samotności i wspólnotowości; oferuję nieśmiało eksperymentalny dowód, iż momenty zaskakującego połączenia umożliwia uprzednie pozwolenie, by być oddzielonym.

Pobierz plik PDF