2/38 (2016)

Przebaczenie jest istotnym problemem życia i wychowania człowieka, który pojawił się wraz z nadejściem chrześcijaństwa. Jest to fakt najbardziej ludzki, świadczący o wielkości człowieczeństwa, ale postrzegany także jako przejaw słabości i braku odwagi. Ujęcia przebaczenia naświetlane są aspektami psychologicznymi, społecznymi czy środowiskowymi, czasami także filozoficznymi, a zwłaszcza teologicznymi. W artykule, wychodząc od opisania faktu przebaczenia i jego etymologicznej oraz antropologicznej interpretacji, wskazuje się na kondycję człowieka, która zgodnie z naturą, jest skazana na możliwość popełnienia błędu i konieczność przebaczenia jako wartość, do której należy i można wychowywać. Miejsca i środowiska wychowania to nade wszystko rodzina, następnie szkoła czy inne instytucje edukacyjne, jak również Kościół jako społeczność wierzących.

Właściwie uformowana świadomość moralna wymaga uczenia się i opanowywania określonej wiedzy, interioryzacji przebaczenia jako zasady moralności i jako wartości, przez identyfikację z osobami rzeczywistymi lub literackimi czy bohaterami historycznymi, które przejawiają tego rodzaju postawy przebaczenia.

Programy wychowawcze, dydaktyczne i katechetyczne powinny stanowić istotny element promocji wartości przebaczenia i wspomagania rozwoju człowieka. W tych wszystkich środowiskach niezbędne jest dążenie do przeżywania pojednania, jako rzeczywistości codziennego życia, z obecnością takich postaw, jak: zdolność uznania winy, skrucha, postanowienie poprawy, chęć zadośćuczynienia. W odniesieniu do Kościoła, jako środowiska wychowania do przebaczenia, wskazuje się, że powinien on najpierw sam stawać się „Kościołem pojednanym”, a zatem wspólnotą uczniów Chrystusa zjednoczonych obowiązkiem stałego nawracania się do Boga i starających się żyć życiem godnym nowych ludzi. Wszyscy członkowie Kościoła winni pracować nad uspokojeniem swoich umysłów, redukowaniem napięć, przezwyciężaniem podziałów, uzdrawianiem ran, jakie powstają w sytuacjach różnic stanowisk i dyskusji, kierując się znaną ze starożytności chrześcijańskiej zasadą: „W sprawach wątpliwych wolność, w koniecznych jedność, we wszystkim miłość” (In dubiis libertas, in necessariis unitas, in omnibus caritas). Środowisko wychowawcze, jakim jest Kościół, przemienia dziejową sytuację nienawiści i przemocy w cywilizację miłości. Świat współczesny, tęskniąc za przebaczeniem i lepszą rzeczywistością, dopuszcza możliwość popełnienia błędu, a zarazem dostrzega konieczność przebaczenia i doświadczania go w życiu.

Forgiveness in Education

Forgiveness is the essential problem of human life and education, which came into existence together with Christianity. This is the most human fact, proving the size of human nature, also perceived as the symptom of weakness and the lack of courage. The formulations of forgiveness are discussed in the light of psychological, social, environmental, or sometimes also philosophical, and mostly theological aspects. The article, starting from the description of the fact of forgiveness and its etymological and anthropological interpretation, shows the shape of the man who is naturally condemned to the possibility of making mistakes and the necessity of forgiveness as the value to which one should and can be educated on. Places and the environment of education are, above all, the family, then school and different educational institutions, and also the Church – as the community of believers.

The properly formed moral consciousness requires learning and mastering specific knowledge, internalization of forgiveness as a principle of morality and as a value, through identification with real or literary persons, or the historical heroes who manifest this kind of attitude of forgiveness.

Educational, didactic and catechistic programmes should make up the essential element of the promotion of the value of forgiveness and the aid of the human development. The indispensable endeavor is to experience the reconciliation in these environments, as realities of everyday life with the presence of such attitudes as: the ability of the acknowledgement of the fault, repentance, the decision of the improvement, the desire of the fulfilment. In relation to the Church as the educational environment promoting forgiveness it has been shown that it should first become the reconciled Church thus the community of Christ's pupils united with the duty of continuous conversion to God and efforts to live a life worthy of the new people. All members of the Church should work on calming their minds, reducing tensions, overcoming divisions, healing the wounds which appear when there are differences of positions and discussion, acting according to the well-known from the Christian antiquity principle: “Liberty in doubtful things, unity in necessary thins, charity in all things” (In dubiis libertas, in necessariis unitas, in the omnibus caritas). The educational environment of the Church transforms the historical situation of hatred and violence in the civilization of love. The present world, missing forgiveness and better reality, admits the possibility of making mistakes, simultaneously, perceiving the necessity of forgiveness and the experiencing it in life.

Pobierz plik PDF