Katarzyna Olbrycht - Rola prawdy w wychowaniu osoby w świetle antropologii Karola Wojtyły
Częstym dziś zjawiskiem jest analizowanie wychowania bez zatrzymywania się na specyfice tego procesu, na założeniach antropologicznych tego działania, nierzadko z lekceważeniem ich spójności, czasem nawet negowaniem ich niezbędności. Jest to skutek sceptycznego stosunku do prawdy zarówno w wymiarze ontologicznym – jako jednego z transcendentaliów, jak i wartości duchowej w wymiarze aksjologicznym. Do rozważenia roli prawdy w wychowaniu osoby wybrano tu personalizm Karola Wojtyły ze względu na ukazany w nim ścisły związek prawdy człowieczeństwa (którego istotą jest bycie osobą) z prawdą o ludzkim działaniu. Za szczególnie dziś ważne uznano bowiem przeanalizowanie roli prawdy w wychowaniu jako szczególnym działaniu człowieka. Aby dokonać analizy roli prawdy w wychowaniu osoby w świetle antropologii Wojtyły, wyodrębniono główne obszary problemowe: prawdę o człowieku i prawdę człowieka, prawdę o istocie wychowania jako specyficznego działania oraz prawdę o istocie samowychowania. Zgodnie z tą antropologią obszary te ściśle się ze sobą wiążą, wzajemnie przenikają i warunkują. Podstawą jest prawda o człowieku jako osobie i o jej działaniu, poprzez które człowiek jako osoba ujawnia się, realizuje i spełnia. Świadomość zasadniczego znaczenia prawdy w wychowaniu, w działaniach wychowawczych i samowychowawczych, jej niezbędności w rozumieniu człowieka oraz jego rozwoju wydaje się dziś nabierać coraz większej wagi. Otwiera nowe perspektywy w spojrzeniu na rzeczywistość wychowawczą, na trudne współczesne problemy, sytuacje i relacje wychowawcze, a także na odpowiedzialność uczestników procesów wychowawczych.
The Role of Truth in the Education of a Person in the Light of the Anthropology of Karol Wojtyla
In modern times, it is a frequent phenomenon to analyse education without elaborating on the specificity of this process and its anthropological assumptions, while disregarding its coherence or even rejecting its indispensability. This is the effect of the sceptical attitude to truth, both in the ontological dimension – as one of the transcendentals – and as a spiritual value in the axiological dimension. In order to consider the role of truth in the education of a person, we have chosen the personalism of Karol Wojtyla because of a close connection between the truth about humanity (the essence of which is being a person) and the truth about human actions. The analysis of the role of truth in education as a distinctively human activity is considered particularly important in our times. The principal problem areas are distinguished to analyse the role of truth in the upbringing of a person in the light of Wojtyla’s anthropology: the truth about man and the truth of man, the truth about the essence of education as a specific action, and the truth about the essence of self-education. According to this anthropology, these areas are closely related, intertwined and mutually determined. The foundation is the truth about man as a person and about his actions through which man as a person reveals, realizes and fulfils himself. The awareness of the fundamental importance of truth in education and educational and self-educational activities, as well as its indispensability in the understanding and development of a person seems to be increasing. It is opening new perspectives in our approach to the educational reality, difficult contemporary problems, situations, relationships, and the responsibility of the participants in the educational processes.
Pobierz plik PDF.
Słowa kluczowe:
values, wartości, wychowanie, education, prawda, truth, osoba, person, self-education, samowychowanie